Một ngày rồi lại một ngày qua đi, ta bắt đầu thấy cuộc sống hết sức buồn chán, đi tới đi lui cũng chẳng có việc gì làm, tỷ tỷ thì vẫn lạnh lùng thản nhiên. Những nơi có thể đi trong phủ Bối Lạc ta cũng lượn tới vô số lần. Ta lại càng nhớ cuộc sống xa hoa truỵ lạc, chơi bời trác táng ở Thâm Quyến, những việc mà ở đây chỉ có đàn ông mới có thể hưởng thụ.
Ta cảm thấy buồn chán vô cùng , ngồi trên tảng đá, nhìn về phía hồ thở dài:
“Ai!”…
“Ai!”…
…
“Ai!”…
Chợt nghe thấy tiếng Thập Tứ a ca từ phía sau “Đệ thắng rồi”,
Quay đầu liền thấy Cửu, Thập, Thập Tứ a ca đang đứng đằng sau, ta vội đứng dậy thỉnh an. Thập a ca lớn tiếng nói “Ngươi có chuyện gì mà than thở mãi không dứt. Mấy tiếng than của ngươi làm ta mất không hai mươi lượng bạc”
Cửu a ca lại thêm vào “Còn cả hai mươi lượng của ta nữa”.
Ta hoang mang nhìn Thập Tứ a ca đang cười toe toét. Hắn cười nói: “Chúng ta đánh cược xem ngươi đến cùng có thể than bao nhiêu tiếng. Cửu ca cược ngươi than không quá hai mươi tiếng, Thập ca đoán ngươi than dưới bốn mươi tiếng, còn ta cược ngươi vượt quá bốn mươi.”
Ta nghĩ một chút rồi hỏi “Ta có thể than nhiều như vậy sao?”
Ba người ba miệng một lời: “Sao lại không thể”.
Ta bĩu môi, không nói gì.
Thập a ca hỏi “Ngươi thở dài cái gì chứ?”.
Ta vừa định trả lời, Thập Tứ đã chen vào “Đừng nói vội, chúng ta lại đánh cược tiếp đi”
Ta cười nói “Đánh bạc thành nghiện”
Thập Tứ thúc giục “Cửu a ca đoán trước đi”
Cửu a ca khoát tay nói “Ta đoán không được, hai đệ đoán đi”.
Thập a ca cẩn thận nhìn mặt ta rồi nói “Nhàm chán”
Thập Tứ cười nói “Xem ra hôm nay chỉ có thể kiếm bốn mươi lượng, đệ cũng đoán là nhàm chán”.
Ta phụng phịu lắc đầu nói “Không phải nhàm chán”.
Hai người đều là sửng sốt nghi hoặc nhìn ta, Thập a ca hỏi “Vậy là gì?”
Ta nghiêm túc nói “Là rất, rất, rất nhàm chán” Nói xong, trong một lúc, cả bốn đều cười.
Thập Tứ nói “Đừng buồn nữa, sắp đến Tết Trung Thu, trong cung sẽ tổ chức yến hội”
Ta cũng quên tính ngày, nói “Vậy mà sắp đến Trung Thu rồi”, lại hỏi “Các huynh định đi gặp Bối Lạc gia sao?”
Thập a ca đáp “Ừ, có điều Diêu thị lang đang ở thư phòng, ta không muốn gặp lão ta, cho nên đi dạo trong vườn một lúc.”
Ta nói “Ta muốn đi thỉnh an Bối Lạc gia cùng các huynh được không?”
Thập Tứ nhíu mày nói “Vô sự hiến ân cần, phi gian tức đạo[i]”. Ta trừng mắt nhìn hắn không nói lời nào.
Lúc vào trong phòng, Bát a ca nhìn thấy ta đi cùng ba vị a ca cũng không có biểu hiện gì đặc biệt, chỉ mỉm cười cho ta ngồi.
Ta nở nụ cười, nói “Việc của muội rất nhanh, không cần phải ngồi đâu ạ, nói xong muội đi liền”.
Anh ta tựa về sau ghế, tiện tay chơi đùa khối ngọc ban chỉ, khoé miệng nhếch lên “Chuyện của muội ta không giúp được đâu, ai gây ra thì người ấy phải tự giải quyết thôi[ii]”.
Ta sửng sốt một chút, chán nản cúi người, nói “Nhược Hi cáo lui” .
Anh ta cười cười “Đi đi”.
Ta xoay người bước ra thư phòng, vừa đi vừa nghĩ, cứu binh không đến, xem ra buộc phải tự lực cánh sinh thôi.
Khi về phòng, tỷ tỷ vẫn đang ở phật đường niệm kinh. Ta đi đi lại lại trong phòng một hồi, vừa nghĩ xem nên nói cái gì. Đang nghĩ thì tỷ tỷ bước vào, không để ý ta đang lượn vòng vòng, đi thẳng về phía giường nghỉ.
Ta cũng đi qua ngồi theo. Một lúc thật lâu, mới khẽ nói “Lúc ngạch nương mất thì muội vừa mới ra đời. Từ nhỏ đến lớn, chỉ thấy a mã nói muội là ‘sao gây hoạ’, dì lại chán ghét muội bướng bỉnh, các huynh muội khác dù có tốt thì cũng là không phải cùng mẹ sinh ra. Chỉ có tỷ tỷ với muội là cùng một mẹ, người cũng luôn thương yêu muội. Muội có làm sai chuyện gì, mặc kệ là tỷ tỷ đánh cũng được, chửi cũng tốt, muội đều nghe. Nhưng tỷ tỷ không thèm để ý đến muội, muội…” Lúc nói, vừa nghĩ đến việc đời này không còn gặp lại được cha mẹ, vừa vì thực sự bị tỷ tỷ lạnh nhạt mấy ngày nay, nước mắt liền trào ra, nói không nên lời. Tỷ tỷ nghe thế, nước mắt cũng rơi xuống, đứng dậy ôm ta. Hai người ôm nhau khóc một hồi, sau Xảo Tuệ cùng Đông Vân tới khuyên mới dừng nước mắt.
Tỷ tỷ dùng khăn lau lau mắt rồi ta nói “Muội về sau phải bỏ cái tính dữ dằn nông nổi đi, nếu không cái mạng nhỏ của mình bị làm sao cũng không biết.” Một lúc lại nói tiếp “Muội tưởng đánh Minh Ngọc cách cách dễ lắm sao? Lần này nếu không phải Bối Lạc gia thay muội chuộc lỗi, đừng nói đến đích phúc tấn, phủ a phụ cũng nhất định không tha muội” Nhìn dáng vẻ buồn bã của tỷ tỷ , ta nghe xong chỉ biết gật đầu đáp ứng.
Từ ngày hai chị em ngồi ôm nhau khóc, tỷ tỷ không còn giận ta nữa, lại ôn nhu săn sóc ta như ngày xưa. Sắp đến Tết Trung Thu, phúc tấn đang mang thai nên không tiện lo liệu việc trong phủ vì vậy mọi việc chuẩn bị đều là tỷ tỷ gánh vác, mỗi ngày đều hết sức bận bịu.
Trong lòng không còn vướng mắc, tâm tình ta cũng trở nên tốt hơn, dù rằng vẫn là một người vô công rỗi việc. Chuyện khiến ta vui nhất đó là sau lần ta cùng Thập a ca và Thập Tứ a ca kêu nhàm chán, bọn họ thỉnh thoảng lại cho đem tới mấy thứ đồ chơi để ta giải sầu, cũng giúp ta không ít, lại còn khiến ta ngồi đoán xem lần sau sẽ cho mang đến vật gì. Nha hoàn trong phòng mỗi lần như thế cũng cực kỳ hứng thú, cười đùa không dứt.
—
Chớp mắt đã đến Trung Thu, không khí vui mừng ngập tràn trong phủ. Bởi vì muốn vào cung dự tiệc, những hôm trước ngày nào ta cũng phải nghe tỷ tỷ giảng dạy quy củ. Nơi nào là nhà vệ sinh, nơi nào là chỗ ngồi dự tiệc, nơi nào nhận quà tặng, nơi nào khai yến, nơi nào ra về, nói đến mòn tai, sợ ta hôm đó cư xử không đúng phép tắc.
Sau khi ăn trưa xong, Bối Lạc gia, tỷ tỷ đều đã chuẩn bị xong, ta cũng ở tư thế sẵn sàng, cả ba bước lên kiệu, hướng về Tử Cấm Thành.
Bởi vì ở đại học, lúc học môn ‘Họa sử thư pháp’, Cố Cung thường xuyên có triển lãm tranh, vì vậy ta cũng rất hay tới, có điều chỉ được đi tới mấy nơi lân cận Hội Họa Quán. Cố Cung quá lớn, ta chưa từng dạo hết bên trong. Hôm nay được ngắm nhìn cung điện này ở lúc rực rỡ nhất, nói không kích động là nói xạo.
Qua mỗi cửa đều có một đống lễ, một loạt thủ vệ xếp hàng, ta cũng dần bị choáng váng, tinh thần khẩn trương cao độ, sợ mình sẽ đi sai bước nhầm, căn bản cũng không nhìn được quanh cảnh xung quanh. Lúc này mới thầm cảm thấy may mắn, tỷ tỷ đã dạy dỗ thật chu đáo.
Vất vả ngồi vào chỗ của mình, cảm thấy chân như sắp nhũn ra. Bình tĩnh lại mới có tâm trí đánh giá xung quanh: Đèn giăng khắp chốn sáng như ban ngày, ánh bạc lấp lóa hắt tới từ châu báu nơi nơi, mùi hương long đàn nhẹ bay, …
Âm thầm thở dài, khung cảnh xa hoa này của hoàng gia, phim truyền hình cũng khó có thể miêu tả được.
Các vị phi tần, a ca, phúc tấn, cách cách dần dần đến đông đủ, tự ngồi vào chỗ của mình. Đợi một hồi, thấy một đoàn thái giám bước nhanh đến, đầu đều hướng về một phía, hô “Hoàng Thượng giá lâm”. Mọi người đều đứng dậy, chờ thêm một lúc mới thấy một người bước tới, dáng người trung bình, thân mặc hoàng bào, mạo sức mỹ ngọc, một người đàn ông trung niên vẻ mặt vui vẻ chậm rãi đi tới.
Mọi người đều lập tức quỳ rạp xuống. Ta thầm nghĩ, đây chính là thiên cổ nhất đế – Khang Hi!
Mặc dù toàn thể đều đang quỳ xuống, mà một tiếng thở mạnh cũng không có. Đợi Khang Hi ngồi vào chỗ của mình, thái giám ở bên mới hô to “Đứng lên”. Lúc này mọi người mới nhao nhao đứng dậy.
Khang Hi cười nhìn người bên dưới một vòng “Đều ngồi đi. Khó có dịp gặp mặt, mọi người cứ thoải mái một chút. Mọi người đồng thanh “Vâng ạ” rồi ngồi xuống.
Nói thì nói vậy, ta nhìn mọi người cũng chẳng ai dám tự tiện sai lễ. Thở dài nghĩ, phải chăng đây là uy nghiêm của thiên tử trong truyền thuyết.
Qua ba lượt rượu, không khí mới có phần sôi động lên một chút.
Các tiểu a ca bắt đầu đứng dậy bày trò, nhao nhao nâng chén. Trong đó tiếng của Thập a ca là vang dội chói tai nhất. Thái Tử gia, Tứ a ca, Bát a ca cũng ngồi vừa uống rượu vừa bàn luận.
Ta đang đưa mắt nhìn xung quanh đột nhiên gặp phải ánh mắt nhìn tới của Minh Ngọc cách cách, ánh mắt hận thù nhìn ta. Ta nhìn nàng lập tức cười tươi một cái, vô cùng dễ nhìn, cho ngươi tức chết! Nàng lại càng thêm hận ý nhìn tới, có điều đột nhiên lúc đó, như nhớ ra chuyện gì, nhếch miệng, cũng cười quyến rũ nhìn ta, sau đó nghiêng đầu. Ta lập tức cảm thấy sởn gai ốc, toàn thân run run. Thầm thở dài, tâm địa phụ nữ đúng là nham hiểm đáng sợ nhất.
Vui chơi giải trí, ăn ăn uống uống, cười cười nhìn quanh, mặc dù không có người để ý đến ta, nhưng ta cũng tự thấy rất vui vẻ. May mắn được tham gia yến tiệc thế này, sao lại có thể vô tình mà không hưởng thụ chứ.
Ta đang cúi đầu cười, đột nhiên tất cả trở nên rất an tĩnh, ngẩng đầu thấy tất cả mọi người như đang nhìn ta, rồi đột nhiên có thái giám đứng lên nói “Mã Nhi Thái Nhược Hi tiến lên yết kiến”
Ta giật mình, nhất thời mới có phản ứng trở lại. Sau đó vội đứng dậy, tiến ra, quỳ xuống. Cúi đầu nói vang “Hoàng Thượng cát tường!”
Khang Hi nói” Đứng dậy nói đi”.
Ta vừa đứng dậy, vừa nghĩ, có chuyện gì vậy nhỉ? Khang Hi cười nói “Đây là “Liều mạng Thập Tam muội” sao?”
Một phi tử ngồi bên hòa cười theo “Thật không nghĩ lại có thể là một cô nương nũng nịu như vậy”.
Mọi ánh mắt cứ đổ dồn về ta, làm ta cảm thấy vô cùng căng thẳng. Khang Hi cười hỏi “Ngươi thấy trẫm rất căng thẳng sao?”
Ta thấy nếu cứ không nói gì cũng không được, đành đáp “Vâng ạ”.
Khang Hi cảm thấy có chút thú vị, hỏi tiếp “Tại sao?”
Ta nghĩ một hồi, nói “Lần đầu được diện kiến thiên nhan, cảm thấy người uy nghiêm vô cùng nên có phần hồi hộp”.
Khang Hi ừ một tiếng, lại hỏi “Ngươi thấy ta thật uy nghiêm sao?”
Ta than thầm, trời ạ, cũng không để yên cho ta sao, rồi cân nhắc cẩn thận xem nên trả lời thế nào, chỉ cần trả lời sai một bước chỉ sợ mình cũng xong luôn.
Khang Hi nhìn ta không trả lời ngay, lại cười hỏi “Ngươi sợ trẫm à?”
Ta nghĩ chỉ có bạo quân mới hy vọng mỗi người đều sợ hắn,các vị minh quân từ xưa đều mong mọi người phục mình, không dám chần chừ, vội nói: “Không phải, Hoàng Thượng là một đời thánh quân, thần tại sao lại phải sợ người chứ? Chỉ là nô tỳ là lần đầu tiên tiến cung, cảm thấy không khí có phần uy nghiêm, nên hơi căng thẳng thôi ạ”.
Khang Hi cười hỏi “Một đời thánh quân? Sao ngươi lại cho rằng trẫm là một đời thánh quân?”
Ta có phần ngây ra. Vì sao á? Vì lịch sử nói lại như vậy. Có điều lại không thể rập khuôn tám tuổi đăng cơ, bắt Ngao Bái, bình tam phiên, thu Đài Loan, bình định loạn Cát Nhĩ Đan…bởi vì đó là những lời mà Khang Hi về già tự viết về mình, ta không nên cướp lời kịch ông ta soạn. Đành phải ra sức cân nhắc, đầu óc biến chuyển vài vòng, tự nhiên lại nhớ tới mấy câu từ ‘Thẩm Viên Xuân – Tuyết’[iii] trong sách giáo khoa hồi trung học, cảm thấy vô cùng hợp cảnh, không thể suy nghĩ nhiều hơn nữa, tính mạng là quan trọng, đành cao giọng nói:
“Tích Tần Hoàng Hán Võ, lược thâu văn thải
Đường Tông Tống Tổ sảo tốn phong tao
Nhất đại thiên kiêu, Thành Cát Tư Hãn chích thức loan cung xạ đại điêu
Câu vãng hĩ, sổ phong lưu nhân vật, hoàn khán kim triều.”[iv]
Khang Hi nghe xong, gật gật đầu cười nói “Luôn nghe những lời về Nghiêu Thuấn Vũ Canh, nhưng lời hôm nay lại thật mới mẻ!”
Ta thầm thán, sao lại quên mất những vị Nghiêu Thuấn này chứ. Có điều hiện tại hiệu quả lại rất tốt, vỗ mông ngựa[v] cũng không bị hụt.
Khang Hi nói “Xem ra ngươi hiện tại cũng không chỉ là một vị “’Liều mạng’, lại quay sang nói với thái giám ở bên “Thưởng!”
Ta lập tức quỳ rạp xuống tạ ơn, lĩnh thưởng xong mới quay lại chỗ ngồi. Ngồi về chỗ mới nhận thấy tay mình toàn là mồ hôi. Ngẩng đầu nhìn phát hiện Thái Tử gia cùng Tứ a ca đang cẩn thận đánh giá ta, lại vội cúi đầu xuống.
Làm trò một hồi, Khang Hi tâm tình cũng coi như tốt, các vị phi tần cũng bắt đầu rộn ràng trò chuyện.
Các vị a ca cũng sôi nổi tiến tới mừng rượu Khang Hi.
Cửu a ca chúc xong, tới lượt Thập a ca đi tới, bưng rượu nói: “Hoàng a mã, những lời cát tương các ca ca đã nói hết rồi, ta không có nói được hay hơn, chỉ cung chúc Hoàng a mã thân thể an khang.” Nói xong liển ngẩng cổ uống rượu.
Khang Hi lắc lăc đầu nói “Không nhớ được văn vẻ hoa mỹ, chỉ biết nói mỗi tục ngữ”.
Một vị phi tử dung mạo kiều diễm ngồi bên Khang Hi cười nói: “Tuy là tục ngữ, nhưng đều là chân tình.”
Khang Hi gật gật đầu, nhìn Thập a ca một chút rồi nói: “Đã mười bảy rồi đấy.”
Nàng kia lại cười: “Cửu a ca lúc trước cũng lập phúc tấn năm mười bảy tuổi, Thập a ca cũng nên như vậy đi.”
Nàng vừa dứt lời, các vị a ca đều dừng lại chú ý nghe, Thập a ca cúi đầu, bộ dạng đầy suy tư.
Khang Hi cười “Cũng đến lúc rồi.”
Nàng lại cười theo: “Hôm trước Tĩnh cách cách cũng nói với với nô tỳ, tiểu nữ Minh Ngọc cũng đã tới tuổi dựng vợ gả chồng, muốn nô tỳ giúp nàng tìm một người thích hợp. Nô tỳ thấy cũng rất xứng đôi với Thập a ca nha.”
Thập a ca nghe xong như vậy, đột nhiên ngẩng đầu nhìn Khang Hi, vẻ mặt căng thẳng. Khang Hi gật gật đầu nói: “Rất hợp”.
Khang Hi suy nghĩ một lúc, nhìn Thập a ca nói: “Vậy lập Quách Lạc La Minh Ngọc làm phúc tấn của con đi!”
Mặt của Thập a ca đã sớm đỏ lên, vội vàng cao giọng nói: “Hoàng a mã, nhi thần hãy còn nhỏ…”
Còn chưa kịp nói xong, Khang Hi đã ngắt lời: “Mười bảy mà còn nhỏ?”
Thập a ca cuống đến mức đầu cứ không ngừng đảo, rồi vội nói “Tứ ca, Bát ca đều là lập trắc phúc tấn trước, nếu vậy, cũng lập trắc phúc tấn cho con trước đi!”
Khang Hi xịu mặt nói “Nói càn! Minh Ngọc làm phúc tấn của ngươi ngươi còn cho là không xứng hay sao?”
Thập a ca gấp đến mức không biết nói gì để đáp lời, vội quỳ rạp xuống đất nói: “Nhi thần không phải ý tứ này! Nhi thần, chính là … nhi thần chỉ là nghĩ…”
Nói chưa dứt, Bát a ca đã đứng dậy, mỉm cười, thái độ ung dung chậm rãi nói: “Hoàng a mã, nhi thần nghĩ là Thập đệ có cảm giác quá bất ngờ, nhất thời chưa thích ứng được. Chờ tới lúc bình tĩnh, chỉ sợ vui mừng con không hết đó ạ”
Thập a ca đột nhiên quay đầu trừng mắt nhìn Bát a ca, mặt có phần tím lại, vài phần nóng ruột, vài phần giận dữ, vài ohần đau, thêm cả vài phần cầu xin.
Bát a ca cũng nhìn lại hắn, khoé miệng vẫn cười lên: “Thập đệ còn không mau tạ ơn đi!”
Thập a ca nhìn chằm chằm Bát a ca, thấy hắn vẫn là bộ dạng tao nhã, ánh mắt u ám nặng nề, không thể rõ bên trong đang nghĩ cái gì.
Cuối cùng, vẻ mặt cầu xin, đau lòng, phẫn nộ của Thập a ca – tất cả đều biến mất, chỉ còn lại sắc mặt hờ hững. Hắn chậm rãi quay đầu, quỳ rạp xuống đất, từ từ, nặng nề mà dập đầu lạy ba cái, có thể nghe rõ thanh âm đầu chạm vào đất, cao giọng nói: “Nhi thần tạ ơn Hoàng a mã!”.
Bát a ca cũng chậm rãi ngồi xuống.
Ta cảm thấy ba tiếng dập đầu kia dường như đang đập vào trong lòng mình. Một tiếng, một tiếng, lại một tiếng, nặng nề đè xuống, ép ta không thể thở nổi. Sớm biết rằng hôn nhân ở cổ đại là nghe theo cha mẹ, cá nhân khó có quyền tự chủ của mình, nhưng là thực sự chứng kiến một màn này, mới cảm giác được sự tàn khốc của nó.
Ta phẫn nộ nhìn chằm chằm Minh Ngọc, nàng cũng nhìn lại ta, trên mặt có một chút bi thương, một chút đắc ý, một chút không cam lòng, còn cả một chút phẫn hận. Sau đó, bi thương, đắc ý, không cam lòng, phẫn hận cũng đều tan đi, từ từ chuyển thành một nụ cười quyến rũ. Trong ánh mắt phẫn nộ của ta, nàng dần dần đứng dậy, dáng vẻ đoan trang tiến lên tạ ơn. Nhìn bóng nàng cùng Thập a ca song song quỳ xuống, ta chỉ muốn hét lên: Vì sao? Vì sao? Vì sao chứ? Hắn không phải a ca sao? Hắn không phải có được thân phận tôn quý nhất sao?Tại sao chính thân phận tôn quý nhất ấy lại tước đoạt đi thứ trân quý nhất của hắn – tự do!
Nhớ tới tỷ tỷ, lại nhìn đến một màn trước mắt, còn cả ngày tuyển tú đang tới gần. Chẳng lẽ đây đều là vận mệnh của những người ở trong Tử Cấm Thành sao? Sợ hãi trong người đều bừng dậy, ta lại sẽ bị gả cho ai? Nhìn đến người phi tử ngồi cạnh Khang Hi với tuổi tác đáng làm con gái ông ta, nhìn trên yến hội mỗi một gương mặt xa lạ lại dối trá, toàn thân ta đã muốn run lên, trong đầu không thể khống chế suy nghĩ đến chính mình sẽ làm tiểu thiếp cho ông lão này, hay là làm vợ cả của chàng trai kia.
Ta không biết sau đó xảy ra chuyện gì, cũng không biết chính mình ra cung như thế nào. Chỉ loáng thoáng khi kiệu vừa dừng trước cửa phủ, ta liền vọt ra, chạy vào đại môn, phía sau đều kêu lên sợ hãi.
Ta cứ chạy, nhanh chóng mà chạy, liều mạng mà chạy, dùng sức lực của toàn thân mà chạy về phía trước. Ta cảm thấy phải tìm được một chỗ mà trốn đi, bằng không ta cũng chẳng hiểu tại sao mà đã được gả cho ai đó rồi.
Nha hoàn, nô tài đều ở phía sau đuổi theo, tỷ tỷ cũng vừa chạy vừa gọi “Nhược Hi, Nhược Hi…”
Bát a ca bước nhanh tới, vừa sai thị vệ đi tới tóm ta lại. Một thị vệ nhảy ra trước mặt ngăn ta lại, ta nghĩ nghiêng người qua định chay tiếp thì anh ta liền tóm chặt lấy ta. Ta liều mạng giãy dụa, thầm nghĩ thoát ra khỏi anh ta, nhanh tìm một chỗ mà trốn đi.
Vừa lúc nghe thấy tiếng Bát a ca từ xa truyền tới: “Đánh ngất nàng!”
Gáy ta chợt đau nhói, rồi sau đó không biết gì nữa.
[i] Vô sự hiến ân cần, phi gian tức đạo: Không có chuyện gì mà xun xoe, không phải kẻ gian thì cũng là kẻ trộm
[ii] Nguyên văn: ‘Giải linh hoàn nhu hệ linh nhân’ – gỡ chuông phải do kẻ treo chuông
[iii] Một bài thơ của Mao Trạch Đông
[iv]Dịch nghĩa: Tiếc thay Tần Thủy Hoàng, Hán Vũ Đế còn thiếu phong thái văn vẻ, Đường Thái Tông, Tống Thái Tổ chưa đủ phong nhã thanh tao. Con trời kiêu ngạo một thuở, Thành Cát Tư Hãn cũng chỉ biết giương cung loan bắn chim điêu lớn. (Họ) đều đã qua hết rồi, muốn tính nhân vật phong lưu, hãy nhìn ngày nay. – bài dịch tham khảo từ <http://tuongthanh239.wordpress.com/2008/09/14/2008-september-14-9/>
[v] Nguyên văn: ‘mã thí’ – nịnh hót
Shippochan 